Illum il-Kummissjoni ppubblikat ir-raba' Rapport annwali tagħha dwar l-Istat tad-Dritt, filwaqt li qieset is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt f'kull Stat Membru.
Filwaqt li għad hemm tħassib dwar l-Istat tad-Dritt f'xi Stati Membri tal-UE, ir-rapport sar mutur ewlieni għall-bidla u r-riformi pożittivi. Fil-fatt, 65 % tar-rakkomandazzjonijiet tas-sena l-oħra ġew indirizzati, kompletament jew parzjalment. Dan juri li għaddejjin sforzi importanti fl-Istati Membri biex isegwu r-rakkomandazzjonijiet tas-sena ta' qabel. Peress li r-riformi għat-titjib tal-qafas tal-istat tad-dritt jieħdu ż-żmien, dan jirrifletti żvilupp sinifikanti fuq sena waħda biss. Fl-istess ħin, għad hemm tħassib sistemiku f'xi Stati Membri.
Il-pakkett tal-lum jinkludi Komunikazzjoni li teżamina s-sitwazzjoni fl-UE kollha kemm hi u 27 kapitolu tal-pajjiżi li jħarsu lejn l-iżviluppi sinifikanti f'kull Stat Membru minn Lulju 2022. Ir-rapport jinkludi valutazzjoni tar-rakkomandazzjonijiet tas-sena l-oħra u jerġa' jipprovdi rakkomandazzjonijiet speċifiċi lill-Istati Membri.
Ir-rapport ikopri erba' pilastri: is-sistemi ġudizzjarji nazzjonali, l-oqfsa kontra l-korruzzjoni, il-pluraliżmu tal-media, u kontrolli u bilanċi istituzzjonali oħrajn.
Sejbiet u rakkomandazzjonijiet ewlenin
- Ir-riformi fil-qasam tal-Ġustizzja
Ir-riformi tal-ġustizzja baqgħu fuq quddiem fl-aġenda politika matul l-aħħar sena, b'ħafna Stati Membri jsegwu r-rakkomandazzjonijiet tal-2022 u jimplimentaw ir-riformi maqbula fil-kuntest tal-RRF.
Ħafna Stati Membri komplew javvanzaw jew iffinalizzaw riformi importanti biex isaħħu l-indipendenza ġudizzjarja, bħal sforzi leġiżlattivi biex isaħħu l-indipendenza u l-effettività tal-Kunsilli tal-Ġudikatura, itejbu l-proċeduri tal-ħatra ġudizzjarja u l-funzjonament tal-ogħla qrati tagħhom jew qed iħejju passi biex isaħħu l-awtonomija tas-servizzi ta' prosekuzzjoni.
L-Istati Membri introduċew ukoll miżuri mmirati lejn it-titjib tal-effiċjenza u l-kwalità tal-ġustizzja, kif ukoll l-iffaċilitar tal-aċċess għall-ġustizzja. L-Istati Membri investew aktar fis-sistemi ġudizzjarji tagħhom, għalkemm f'xi Stati Membri, ir-remunerazzjoni tal-imħallfin u l-prosekuturi tippreżenta tħassib u wasslet għal sfidi għar-reklutaġġ ta' persunal ġudizzjarju kwalifikat. Fl-istess ħin, għad hemm tħassib strutturali fi ftit Stati Membri fir-rigward tal-indipendenza ġudizzjarja.
Rigward ir-rakkomandazzjonijiet għall-2023 dwar il-ġustizzja, dawn jindirizzaw sfidi bħalll-ħtieġa għal salvagwardji fil-proċeduri tal-ħatra ġudizzjarja, il-kompożizzjoni tal-Kunsilli tal-Ġudikatura, l-awtonomija tas-servizz tal-prosekuzzjoni jew il-ħtieġa li jiġu pprovduti riżorsi adegwati għall-ġudikatura, inklużi s-salarji tal-imħallfin u l-prosekuturi.
- L-oqsfa kontra l-korruzzjoni
Il-korruzzjoni għadha ta' tħassib serju kemm għaċ-ċittadini tal-UE kif ukoll għan-negozji. L-Ewrobarometru Speċjali tal-2023 dwar l-Attitudnijiet taċ-Ċittadini lejn il-korruzzjoni fl-UE juri, pereżempju, li l-maġġoranza dejjem akbar taċ-ċittadini (70 %) u tan-negozji (65 %), skont l-Ewrobarometru Flash dwar l-Attitudnijiet tan-Negozji lejn il-korruzzjoni fl-UE, jemmnu li l-korruzzjoni hija mifruxa f'pajjiżhom. L-Ewropej huma dejjem aktar xettiċi dwar l-isforzi nazzjonali biex tiġi indirizzata l-korruzzjoni, b'madwar 67 % jaħsbu li l-każijiet ta' korruzzjoni ta' livell għoli ma jiġux segwiti biżżejjed.
Għadd ta' Stati Membri ħadu miżuri, f'konformità mar-rakkomandazzjonijiet tar-rapport tal-2022 dwar l-Istat tad-Dritt dwar il-ġlieda kontra l-korruzzjonni. Diversi Stati Membri mexxew 'il quddiem riformi tal-liġi kriminali biex isaħħu l-ġlieda kontra l-korruzzjoni. Filwaqt li xi Stati Membri komplew jibnu fuq ir-rekord tagħhom tal-investigazzjoni, il-prosekuzzjoni u s-sanzjonar ta' korruzzjoni ta' livell għoli, xi wħud ħadu azzjoni biex isaħħu l-kapaċità tal-awtoritajiet ta' prosekuzzjoni responsabbli għall-ġlieda kontra l-korruzzjoni permezz ta' riżorsi u speċjalizzazzjoni addizzjonali.
Mil-lat preventiv, diversi Stati Membri aġġornaw l-istrateġiji u l-pjanijiet ta' azzjoni eżistenti kontra l-korruzzjoni jew jinsabu fil-proċess li jirreveduhom. Stati Membri oħra ħadu passi biex isaħħu l-oqfsa ta' integrità, bħal kodiċijiet ta' kondotta jew regoli ta' lobbying. Ir-rakkomandazzjonijiet maħruġa din is-sena huma relatati mat-tisħiħ ta' oqfsa preventivi, bħal dawk li jirregolaw ir-regoli tal-lobbying u l-kunflitti ta' interess, kif ukoll l-iżgurar tal-investigazzjoni u l-prosekuzzjoni effettivi ta' każijiet ta' korruzzjoni.
L-uffiċjali pubbliċi huma soġġetti għal obbligi ta' żvelar tal-assi u tal-interessi fil-maġġoranza tal-Istati Membri, iżda dawn ivarjaw fl-ambitu, fit-trasparenza u fl-aċċessibbiltà tal-informazzjoni żvelata, kif ukoll fil-livell u fl-effettività tal-verifika u l-infurzar. F'xi Stati Membri, l-investigazzjonijiet u l-prosekuzzjonijiet f'każijiet ta' korruzzjoni huma twal u rekord sod għadu nieqes, speċjalment f'każijiet ta' livell għoli. Biex tiżgura rispons aktar koerenti u effettiv għall-korruzzjoni madwar l-Unjoni, il-Kummissjoni pproponiet leġiżlazzjoni ġdida fil-livell tal-UE dwar il-korruzzjoni f'Mejju 2023.
- Libertà u pluraliżmu tal-media
Diversi Stati Membri adottaw, saħħew jew qed jiddiskutu miżuri biex itejbu s-sikurezza u l-kundizzjonijiet tax-xogħol tal-ġurnalisti, filwaqt li jibnu wkoll fuq inizjattivi reċenti tal-Kummissjoni bħar-Rakkomandazzjoni dwar l-iżgurar tal-protezzjoni, is-sikurezza u t-tisħiħ tal-pożizzjoni tal-ġurnalisti u r-Rakkomandazzjoni dwar il-protezzjoni tal-ġurnalisti u tad-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem li jinvolvu ruħhom f'parteċipazzjoni pubblika minn proċedimenti tal-qorti manifestament bla bażi jew abbużivi. Mill-aħħar rapport, ċerti Stati Membri adottaw leġiżlazzjoni li żżid it-trasparenza tas-sjieda tal-media u saħħew id-dispożizzjonijiet biex itejbu l-indipendenza jew jestendu l-mandat tal-awtoritajiet regolatorji tal-media tagħhom.
Jippersisti diversi tħassib fir-rigward tan-nuqqas ta' trasparenza fid-distribuzzjoni tar-reklamar tal-istat, il-kunflitti ta' interessi u l-aċċess għal dokumenti pubbliċi, li huma wħud mill-kwistjonijiet importanti enfasizzati fir-rapport li jeħtieġu attenzjoni akbar. Filwaqt li xi Stati Membri bdew riformi biex isaħħu l-indipendenza tax-xandara tas-servizz pubbliku tagħhom, f'diversi oħrajn, l-isfidi f'dan ir-rigward għadhom ma ġewx indirizzati.
Is-sejbiet fir-rapport fir-rigward tal-libertà tal-media jibnu fuq diversi sorsi, inkluż l-Osservatorju tal-Pluraliżmu tal-Media (MPM 2023), il-Pjattaforma tal-Kunsill tal-Ewropa għall-Promozzjoni tal-Protezzjoni tal-Ġurnaliżmu u s-Sikurezza tal-Ġurnalisti u l-Pjattaforma tal-Libertà tal-Media.
Il-Kummissjoni għal darb' oħra ħarġet għadd ta' rakkomandazzjonijiet li jkopru, fost l-oħrajn, l-allokazzjoni trasparenti u ġusta tar-reklamar mill-Istat, il-governanza indipendenti tal-media tas-servizz pubbliku u miżuri biex tittejjeb is-sikurezza tal-ġurnalisti kif ukoll id-dritt ta' aċċess għad-dokumenti pubbliċi. F'Settembru 2022, il-Kummissjoni pproponiet l-Att dwar il-Libertà tal-Media, li issa qed jiġi nnegozjat, biex jiġu stabbiliti salvagwardji fil-livell tal-UE biex jiġu protetti l-pluraliżmu tal-media u l-indipendenza editorjali.
- Kontrolli u bilanċi istituzzjonali
L-Istati Membri komplew itejbu l-kwalità tal-proċessi leġiżlattivi tagħhom u jinvolvu lill-partijiet ikkonċernati f'dawn il-proċessi - xejra osservata fir-Rapporti preċedenti dwar l-Istat tad-Dritt. Il-Qrati Kostituzzjonali għad għandhom rwol ewlieni fis-sistema ta' kontrolli u bilanċi u ħadu wkoll deċiżjonijiet importanti rigward l-organizzazzjoni tas-sistemi ġudizzjarji nazzjonali. L-istituzzjonijiet nazzjonali tad-Drittijiet tal-Bniedem, l-ombudspersons u awtoritajiet indipendenti oħra raw l-istatus tagħhom imsaħħaħ aktar f'xi Stati Membri. Fil-maġġoranza tal-Istati Membri, hemm ambjent abilitanti u ta' appoġġ għas-soċjetà ċivili u xi wħud minnhom qed jieħdu miżuri għal aktar appoġġ.
Madankollu, għad m'hemm l-ebda qafas formali għall-konsultazzjoni mal-partijiet ikkonċernati f'xi Stati Membri, jew ma jiġix segwit fil-prattika biżżejjed, u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u d-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem għadhom qed jiffaċċjaw sfidi bħal kwistjonijiet ta' finanzjament u restrizzjonijiet fuq l-ispazju operattiv tagħhom. Tqajjem tħassib f'diversi Stati Membri dwar l-użu kontinwu tas-setgħat ta' emerġenza.
Ir-Rapport jerġa' jinkludi informazzjoni dwar l-implimentazzjoni mill-Istati Membri ta' sentenzi mill-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem. Isegwi wkoll aktar ir-reazzjonijiet tal-kontrolli u l-bilanċi tal-Istati Membri għall-użu ta' spyware.
Biex tindirizza xi wħud minn dawn l-isfidi, il-Kummissjoni tenniet rakkomandazzjonijiet li jibqgħu parzjalment jew mhux indirizzati, u fejn rilevanti ħarġet oħrajn addizzjonali relatati, pereżempju, mal-involviment effettiv tal-partijiet ikkonċernati fil-proċess leġiżlattiv, l-istabbiliment u l-funzjonament ta' Istituzzjonijiet Nazzjonali akkreditati għad-Drittijiet tal-Bniedem u biex tiżgura qafas operattiv miftuħ għas-soċjetà ċivili.
Il-passi li jmiss
Il-Kummissjoni issa tistieden lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill biex ikomplu d-dibattiti ġenerali u speċifiċi għall-pajjiż abbażi ta' dan ir-rapport, filwaqt li tuża wkoll ir-rakkomandazzjonijiet biex teżamina aktar l-implimentazzjoni konkreta. Huwa jappella wkoll lill-Parlamenti nazzjonali, lis-soċjetà ċivili, u lil partijiet ikkonċernati u atturi ewlenin oħra, biex ikomplu d-djalogu nazzjonali dwar l-istat tad-dritt, kif ukoll fil-livell Ewropew, b'involviment akbar taċ-ċittadini. Fl-aħħar nett, il-Kummissjoni tistieden lill-Istati Membri biex jaċċettaw b'mod effettiv l-isfidi identifikati fir-Rapport, peress li tinsab lesta li tassistihom fl-isforzi tagħhom biex ikomplu l-implimentazzjoni tar-rakkomandazzjonijiet.
Sfond
L-istat tad-dritt huwa kruċjali għal kull ċittadin u negozju fl-UE peress li huwa prekundizzjoni għar-rispett ta' valuri oħra, jiggarantixxi li d-drittijiet fundamentali jiġu rrispettati f'konformità ma' sett ta' valuri demokratiċi ewlenin, jiżgura l-applikazzjoni tal-liġi tal-UE, u jappoġġa ambjent kummerċjali li jiffavorixxi l-investiment. Huwa parti integrali mill-identità nnifisha tal-Unjoni Ewropea.
Ir-Rapport annwali dwar l-Istat tad-Dritt huwa r-riżultat ta' djalogu mill-qrib mal-awtoritajiet nazzjonali u l-partijiet ikkonċernati, u jkopri l-Istati Membri kollha fuq il-bażi tal-istess metodoloġija oġġettiva u trasparenti, filwaqt li jeżamina l-istess sett ta' kwistjonijiet f'kull pajjiż Il-valutazzjoni kwalitattiva mwettqa mill-Kummissjoni tiffoka fuq żviluppi sinifikanti mill-adozzjoni tat-tielet Rapport annwali dwar l-Istat tad-Dritt f'Lulju 2022, filwaqt li tibqa' proporzjonata għall-iżviluppi.
Ir-rapport jinsab fiċ-ċentru taċ-Ċiklu annwali tal-Istat tad-Dritt. Dan iċ-ċiklu annwali huwa preventiv - iservi biex jippromwovi l-istat tad-dritt u għandu l-għan li jżomm il-problemi milli jfeġġu jew japprofondixxu. Huwa separat mill-elementi l-oħra fis-Sett ta' Għodod tal-UE dwar l-Istat tad-Dritt u jikkomplementa, iżda ma jissostitwix, il-mekkaniżmi bbażati fit-Trattati li jippermettu lill-UE tirrispondi għal kwistjonijiet aktar serji li jolqtu l-istat tad-dritt fl-Istati Membri. Dawn l-għodod jinkludu proċedimenti ta' ksur u l-proċedura ta' protezzjoni tal-valuri fundaturi tal-Unjoni skont l-Artikolu 7 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea.
Ir-raba' edizzjoni tar-rapport tibni fuq il-pass importanti li ttieħed fir-rapport tas-sena l-oħra fejn għall-ewwel darba kienu ġew inklużi rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-Istati Membri kollha. L-analiżi fiha wkoll valutazzjoni kwalitattiva tal-progress li sar mill-Istati Membri lejn l-implimentazzjoni tar-rakkomandazzjonijiet tal-2022, filwaqt li jitqies il-kuntest ġenerali fl-Istati Membri. Skont il-progress li jkun sar fid-diversi subpartijiet ta' kull rakkomandazzjoni, il-Kummissjoni kkonkludiet il-valutazzjoni tagħha f'kull każ billi użat il-kategoriji li ġejjin biex issegwi l-iżviluppi: l-ebda progress, xi progress, progress sinifikanti u implimentazzjoni sħiħa.
Ir-rakkomandazzjonijiet tal-2023 jew jibnu fuq ir-rakkomandazzjonijiet tas-sena l-oħra, fejn ma kien hemm l-ebda implimentazzjoni jew implimentazzjoni parzjali, jew jindirizzaw sfidi ġodda. Dawn tħejjew abbażi tal-valutazzjoni fil-kapitoli tal-pajjiżi u d-djalogu mal-Istati Membri kif ukoll b'rispett sħiħ tal-prinċipju ta' trattament ugwali. Meta ħarġet ir-rakkomandazzjonijiet, il-Kummissjoni tat attenzjoni mill-qrib biex iżżommhom iffukati u ankrati fl-istandards Ewropej, u qieset is-sistemi legali nazzjonali. Barra minn hekk, il-konsistenza u s-sinerġiji ma' proċessi oħra, bħas-Semestru Ewropew, il-mekkaniżmu ta' kondizzjonalità baġitarja u l-Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza huma żgurati. Edizzjonijiet futuri tar-Rapport dwar l-Istat tad-Dritt se jkomplu jħarsu lejn is-segwitu mogħti għar-rakkomandazzjonijiet. Ir-rakkomandazzjonijiet għandhom jinqraw flimkien mal-valutazzjonijiet fil-kapitoli tal-pajjiżi li jeżaminaw tħassib partikolari u huma maħsuba biex jiggwidaw lill-Istati Membri biex jieħdu miżuri biex jindirizzawhom.
L-isfidi identifikati mir-Rapporti preċedenti dwar l-Istat tad-Dritt ipprovdew ispirazzjoni għal diversi inizjattivi reċenti tal-UE matul is-sena li għaddiet, inkluża l-proposta għal Att Ewropew dwar il-Libertà tal-Mediau l-Pakkett Kontra l-Korruzzjoni.
Dettalji
- Data tal-pubblikazzjoni
- 5 Lulju 2023
- Awtur
- Ir-Rappreżentazzjoni f’Malta