Malta fl-UE

Is-sħubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea bdiet fl-2004 wara li referendum f’Marzu 2003 irriżulta f’votazzjoni b’maġġoranza ta’ “iva” għall-adeżjoni.

Il-pedamenti tar-relazzjoni ta’ Malta mal-Unjoni Ewropea tqiegħdu uffiċjalment għall-ewwel darba mal-iffirmar ta’ Ftehim ta’ Assoċjazzjoni f’Diċembru tal-1970, li kien appella għall-ħolqien ta’ unjoni doganali bbażata fuq il-kummerċ ħieles bejn Malta u l-Komunità Ekonomika Ewropea (KEE).

L-applikazzjoni formali ta’ Malta biex tissieħeb fil-Komunità Ewropea tressqet f’Lulju 1990, segwita minn opinjoni pożittiva mill-Kummissjoni Ewropea f’Ġunju 1993. Madankollu, l-applikazzjoni twaqqfet temporanjament fl-1996, meta bidla fil-gvern irriżultat f’bidla fid-direzzjoni politika. Fis-sena ta’ wara, il-gvern Malti kkomunika x-xewqa tiegħu li jfittex relazzjoni mill-qrib mal-Unjoni Ewropea kompatibbli maċ-ċirkostanzi ekonomiċi u ġeopolitiċi partikolari ta’ Malta, filwaqt li jżomm f’moħħu l-acquis tal-Unjoni u l-qafas tal-operazzjonijiet tagħha.

F’Frar 1998, il-Kummissjoni Ewropea ppreżentat pjan ta’ azzjoni lill-Kunsill. Il-pjan iddeskriva żona ta’ kummerċ ħieles u kooperazzjoni msaħħa ma’ Malta. F’Settembru 1998, wara elezzjonijiet ġodda, il-gvern Malti informa lill-Kunsill bix-xewqa tiegħu li jattiva mill-ġdid l-applikazzjoni ta’ Malta għal sħubija fl-UE.

In-negozjati formali tal-adeżjoni bdew fl-2000 u tlestew sa tmiem l-2002. F’Marzu 2003 sar referendum bir-riżultat qawwi ta’ “iva” għas-sħubija fl-UE. Wara l-iffirmar tat-Trattat tal-Adeżjoni f’April 2003, Malta ssieħbet mal-UE senawara, fl-1 ta’ Mejju 2004, flimkien ma’ Ċipru, ir-Repubblika Ċeka, l-Estonja, l-Ungerija, il-Latvja, il-Litwanja, il-Polonja, is-Slovakkja u s-Slovenja fl-akbar tkabbir tal-UE sal-lum.

Minn mindu ssieħbet fl-UE, Malta nbidlet b’ħafna modi. Xi wħud minn dawn il-bidliet kienu riżultat dirett tas-sħubija fl-UE filwaqt li oħrajn kienu sempliċiment ir-riżultat tal-globalizzazzjoni. Is-sħubija fl-UE ġeddet ir-rilevanza ġeopolitika ta’ Malta bħala stat gżira żgħir fil-Mediterran u wasslet għal żviluppi politiċi, ekonomiċi u soċjali fundamentali. Is-snin ta’ interkonnettività dejjem tiżdied irriżultaw f’inqas insularità u żieda fil-parteċipazzjoni internazzjonali.

Is-soċjetà ċivili tagħna hija aktar konnessa mal-pari Ewropej tagħha u hija protetta minn sett addizzjonali ta’ liġijiet supranazzjonali. L-ekonomija tagħna ġiet ittrasformata f’waħda li hija primarjament ibbażata fuq is-servizzi, filwaqt li s-settur tal-manifattura mexa lejn prodotti ta’ valur ogħla. Kien hemm investimenti kbar fl-infrastruttura u fl-ambjent. Il-wirt u l-agrikoltura bbenefikaw minn fondi addizzjonali.

Fuq il-front finanzjarju, Malta m’għadx għandha x’taqsam mar-riskji tal-ġestjoni ta’ munita żgħira minħabba li adottat l-Euro. Konsegwentement, id-defiċit tagħha tnaqqas għal livelli aktar maniġġabbli. Dan għen lil Malta tegħleb it-tempesta finanzjarja internazzjonali li seħħet wara l-kriżijiet finanzjarji reċenti mingħajr riperkussjonijiet serji fuq l-ekonomija ta’ Malta.

Is-sħubija fl-UE tat ukoll l-opportunità lil Malta biex tesprimi l-opinjonijiet tagħha dwar il-kwistjonijiet politiċi li qed jiffaċċjaw l-Ewropa u d-dinja. Għalkemm il-piż tal-opinjonijiet tagħna jista’ jitqies bħala żgħir f’termini assoluti, għadu konsiderevolment kbir meta jitqiegħed f’perspettiva. Fil-Kunsill Ewropew u fil-Kunsill, Malta tinsab fl-istess livell tas-27 Stat Membru l-oħra, filwaqt li fil-Parlament Ewropew, Malta għandha sitt rappreżentanti eletti li jgħinu biex tissawwar l-aġenda tal-UE dwar diversi kwistjonijiet li jikkonċernaw liċ-ċittadini Maltin.

Il-qofol tas-sħubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea seħħ fl-1 ta’ Jannar 2017, meta Malta ħadet il-Presidenza b’rotazzjoni tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, minn Jannar sa Ġunju ta’ dik is-sena.

• In-negozji Maltin għandhom aċċess bla xkiel għal suq ta’ aktar minn 440 miljun ruħ
• Aċċess għal diversi fondi għat-titjib ta’ infrastruttura kruċjali, speċjalment fir-rigward tas-saħħa, l-ambjent u l-benesseri: eżempji jinkludu ċ-Ċentru tal-Onkoloġija fl-Isptar Mater Dei u l-Proġett Nazzjonali ta’ Għajnuna għall-Għargħar, fost ħafna oħrajn.
• Iċ-ċittadini Maltin għandhom id-dritt li jiċċaqilqu, jaħdmu u jgħixu liberament fit-territorju ta’ Stati Membri oħra, u l-fehmiet u l-interessi Maltin huma riflessi fil-politiki tal-UE lejn il-bqija tad-dinja.
• Il-lingwa Maltija hija lingwa uffiċjali fl-UE, u dan jgħin biex jipproteġi l-lingwa materna nattiva tal-pajjiż għall-ġenerazzjonijiet futuri.
• L-istudenti u l-ħaddiema Maltin għandhom aċċess għal traineeships u opportunitajiet edukattivi u vokazzjonali minħabba Erasmus+, il-programm ta’ taħriġ tal-UE għall-edukazzjoni tal-adulti, l-edukazzjoni u t-taħriġ vokazzjonali, u l-edukazzjoni skolastika.